Bu fon, hem ordunun modernizasyonunu hem de altyapı projelerini kapsayacak şekilde geniş bir yatırım programı içeriyor.
Merz, Berlin’de SPD ve CSU liderleriyle düzenlediği basın toplantısında, Avrupa’nın karşı karşıya olduğu güvenlik riskleri karşısında Almanya’nın savunma harcamalarının artık sert mali kısıtlamalarla engellenemeyeceğini vurguladı. "Avrupa’daki özgürlüğümüz ve barışımız ciddi tehdit altında. Bu nedenle savunma harcamalarında artık ‘Ne gerekiyorsa’ ilkesini benimsemeliyiz," dedi.
Ancak Merz, bu tür devasa harcamaların ekonomik istikrarla desteklenmesi gerektiğini de ekledi. "Savunmaya yapılacak ek yatırımları, ancak güçlü ve büyüyen bir ekonomiyle sürdürebiliriz. Bu yüzden altyapıya da hızla ve kararlılıkla yatırım yapmamız gerekiyor," ifadelerini kullandı.
Borç Freninde Tarihi Değişim
Almanya’nın katı mali disipliniyle bilinen "borç freni" kuralı, bu planla birlikte önemli bir esnemeye uğrayacak. 2009 yılında anayasaya eklenen bu mekanizma, federal hükümetin yapısal bütçe açığını GSYİH’nın %0,35’i ile sınırlıyordu. Ancak Merz ve koalisyon ortakları SPD ve CSU, bu kuralın savunma harcamaları için kaldırılmasını içeren bir anayasa değişikliği teklifini yakında parlamentoya sunacak.
Bu değişiklik, parlamentoda üçte iki çoğunluk gerektiriyor. Bu da, 2021’de seçilen önceki Bundestag’ın yeniden toplanmasını ve Yeşiller’in desteğinin alınmasını şart koşuyor. Eğer yasa geçerse, Almanya savunma bütçesini ekonomik büyüme sınırlarına takılmadan artırabilecek ve savunma yatırımları için borçlanmanın önü açılacak.
Ukrayna ve Küresel Dinamikler Etkili Oldu
Merz’in bu radikal dönüşü, seçim kampanyasında doğrudan vaat ettiği bir hamle değildi. Ancak özellikle Ukrayna savaşı ve ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna lideri Volodymyr Zelenskyy arasındaki son gerginlikler, Almanya’nın askeri kapasitesini hızla artırma ihtiyacını gözler önüne serdi.
"Almanya ve Avrupa, savunma kapasitesini hızla güçlendirmeli. CDU, CSU ve SPD olarak GSYİH’nın %1’ini aşan savunma harcamalarını borç freninden muaf tutacak anayasa değişikliği teklifini sunacağız," diyen Merz, bu hamlenin ulusal güvenliğin gerekliliği olduğunu vurguladı.
Altyapıya da Büyük Yatırım
Savunma harcamaları kadar, altyapı yatırımları da fonun önemli bir ayağını oluşturacak. SPD lideri Lars Klingbeil, "Bu yatırım programı yalnızca ordumuzu değil, okullardan kreşlere, yollar ve köprülere kadar ülkenin tamamını kapsayan bir kalkınma hamlesi olacak," dedi.
Klingbeil, "Yıllardır göz ardı edilen altyapı yatırımları artık gecikemez," diyerek bu fonun ekonomik büyümeye de ivme kazandıracağını savundu.
Eleştiriler ve Çelişkiler
Ancak Merz, seçim kampanyası sırasında bu ölçekte bir mali genişlemeden hiç bahsetmemesi nedeniyle eleştirilerin hedefinde. WELT gazetesinin yardımcı baş editörü Robin Alexander, "Merz, savunma harcamalarını borç freninden muaf tutuyor, ek 500 milyar avro fon yaratıyor ve devlet borcunu artırıyor. Bu çok net bir rota değişikliği," yorumunu yaptı.
İlginç olan ise bu yeni yaklaşımın, Scholz ve Yeşiller’in seçim kampanyasında önerdiklerine fazlasıyla yakın olması. "Merz’in şimdi sunduğu plan, aslında Scholz ve Habeck’in yıllardır savunduğu çizgiye oldukça benziyor," diyen Alexander, CDU’nun önceki söylemleriyle yaşanan bu tutarsızlığa dikkat çekti.
Spiegel gazetesi yazarı Markus Feldenkirchen de benzer bir eleştiride bulunarak, "CDU/CSU ve SPD arasındaki bu mali mutabakat, seçim kampanyasında tamamen karşı çıktıkları bir politikaya dönüş anlamına geliyor. Bu açıkça seçmenleri yanıltmaktı," dedi.
